A. Những điều cần nắm rõ trước khi chọn lựa ngành nghề của mình: 1. Hiểu rõ bản thân: Xác định điểm mạnh và điểm yếu của bản thân, khám phá sở thích của mình.Đôi khi những sở thích, đam mê của sinh viên chưa đúng với năng lực thật sự của bản thân. Cần xem xét bản thân làm tốt những việc cụ thể gì, khi làm tốt một công việc nào đó, bản thân mới có thể đam mê công việc đó.
VD: Sinh viên đam mê và có sở thích về âm nhạc và muốn làm công việc như nhạc công, nghệ sĩ, người sáng tác,...Tuy nhiên chỉ đam mê thì chưa đủ, bản thân phải tích lũy những kiến thức cụ thể về âm nhạc như lý thuyết âm nhạc, hòa thanh, kí - xướng âm, kĩ năng nhạc cụ, phối khí, xử lí âm thanh trên những phần mềm chuyên biệt... mới có thể tham gia những công việc liên quan tới âm nhạc vì những ngành nghệ thuật cần chuyên môn đặc biệt.
2. Vượt qua những rào cản của gia đình và xã hội: Những áp đặt của gia đình khi chọn nghề nghiệp tác động không nhỏ trước sự lựa chọn của mỗi cá nhân. Tham khảo ý kiến từ bạn bè và người thân hay những người tư vấn là việc cần thiết và nên làm, điều đó xuất phát từ mong muốn của gia đình trong việc nối nghiệp hay từ mong muốn con cái có công việc ổn định. Tuy nhiên, mỗi người cần hiểu rõ nghề mình chọn và giữ vững lập trường.
VD: Sinh viên khi ra trường muốn chọn một nghề nghiệp không liên quan đến nghề truyền thống của gia đình, nhưng do sự tác động và áp đặt của bố mẹ, sinh viên đã không chọn nghề mình muốn như ban đầu → nhiều khả năng không phù hợp với công việc và sinh ra tâm lí làm việc hời hợt.
3. Xét yếu tố sức khỏe: Xem xét sức khỏe có đáp ứng được yêu cầu của nghề hay không, nghề này đòi hỏi sức mạnh của cơ bắp, thể lực hay sự dẻo dai, tập trung của trí tuệ và thần kinh
VD: Nghề nghiệp liên quan đến yếu tố quân sự đòi hỏi sức mạnh thể lực cao và sự rèn luyện liên tục trong khi công tác nghiên cứu khoa học hay hành chính - văn phòng cần một trí tuệ sáng suốt, khách quan, tỉ mỉ và tập trung trong thời gian dài.
4. Lập danh sách các yếu tố, đức tính, đạo đức nghề nghiệp bạn muốn trong một công việc: Liệt kê những phẩm chất mà sinh viên thấy phù hợp với tính cách bản thân để tìm ra điều kiện chọn nghề phù hợp.
VD: Sinh viên có tính kiên nhẫn, sức chịu đựng tinh thần cao, yêu trẻ em → phù hợp với công việc giáo viên mầm non và tiểu học. Sinh viên có tính cách hướng nội, không thích giao tiếp hay gặp mặt nhiều người, yêu thích công việc nghiên cứu và đọc sách, tài liệu về những tri thức mới hoặc yêu thích văn chương → phù hợp với công việc nghiên cứu hoặc công việc tại nhà xuất bản, ban biên tập nội dung
5. Tìm hiểu yêu cầu về nghề mà sinh viên quan tâm: Nghề nghiệp mà sinh viên chọn có khó khăn, thách thức, cơ hội, mức lương và môi trường làm việc như thế nào. Cân nhắc yếu tố năng lực trí tuệ, khả năng nghiên cứu và chuyên môn của bản thân, từ đó đưa ra quyết định đúng đắn.
VD: Sinh viên có học lực bình thường và khả năng giao tiếp chưa được tốt tuy nhiên nghề nghiệp mà sinh viên chọn có những thách thức, yêu cầu cao về trí tuệ, môi trường làm việc thường xuyên tiếp xúc với nhiều người, đòi hỏi khả năng ngoại giao tốt → Sinh viên khó có thể phù hợp với ngành nghề này
Video ngắn dưới đây giới thiệu cho các bạn 7 bước đơn giản để tìm được một công việc phù hợp cho mình:
2. Để xác định một ngành nghề được coi là phù hợp với bản thân thì mỗi người cần biết những gì về bản thân mình và ngành nghề đó:
1, Về bản thân:
Hiểu rõ những công việc mà bản thân làm tốt, phân biệt điều đó với sở thích và đam mê, chỉ khi thực hiện tốt công việc nhất định, việc đam mê công việc ấy mới trở nên khả thi
Tính cách, phẩm chất của bản thân có phù hợp với ngành đó hay không
Những yếu tố như sức khỏe, điều kiện sống, nơi ở có đáp ứng được yêu cầu của công việc không
2, Về ngành nghề:
Ngành nghề này đáp ứng nhu cầu về mức lương và chính sách đãi ngộ phù hợp với mong muốn và chuyên môn của bản thân
VD: Sinh viên mong muốn có mức thu nhập cao và chính sách công ty đảm bảo quyền lợi của người lao động → chọn ngành liên quan đến kinh doanh có mức lương hấp dẫn và chế độ đãi ngộ như khen thưởng, số lần nghỉ phép trong năm, đi du lịch cùng công ty, được hưởng ưu đãi khi mua/sử dụng sản phẩm của công ty.
Ngành nghề cung cấp môi trường làm việc thích hợp: Môi trường năng động, nghiêng về làm việc nhóm hay môi trường làm việc độc lập hợp với bản thân hơn
VD: Môi trường năng động hợp với những ngành nghề như CEO, trợ lí bán hàng, hướng dẫn viên du lịch,... trong khi môi trường làm việc độc lập lại liên quan lớn đến những ngành nghề nghiên cứu khoa học, sáng tác văn chương, kỹ sư phòng thí nghiệm,...
Ngành nghề nghiên cứu lĩnh vực đúng với chuyên môn: Chọn những ngành đúng với chuyên môn sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian học tập, nghiên cứu sinh viên đã bỏ ra trên giảng đường đại học vì sinh viên lúc này đã có sẵn nền tảng và kiến thức để sẵn sàng cho công việc.
VD: Chuyên môn của sinh viên là nghiên cứu quan hệ quốc tế → có thể làm việc tại những cơ quan Nhà nước như Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Sở Ngoại vụ,...
Xem xét tính ổn định của nghề về lâu dài: Ngành nghề đem lại sự ổn định về kinh tế và tồn tại lâu dài theo thời gian
Khả năng được thăng tiến trong công việc: Được thăng tiến và đảm nhiệm những chức vị mới là điều sinh viên nào cũng mong muốn khi tham gia vào một công ty, tổ chức. Để đáp ứng nguyện vọng được phát triển sự nghiệp và kĩ năng chuyên môn, việc nghiên cứu những chính sách làm việc của nghề nghiệp là điều cần thiết.